Σκίτσο επιβάτη από κρουαζιέρα της θαλαμηγού Caroline στην Πάτρα το 1861,  το οποίο δημοσιεύτηκε στο λεύκωμα “Cruise of the Caroline”, έκδ. Δουβλίνο, Forster & Co., 1861.

         Λίγο παρελθόν                                    

Το 1828 βρίσκει την Πάτρα μια πόλη ρημαγμένη από την επανάσταση με περίπου 5000 κατοίκους και οκτώ μόνο σπίτια άθικτα, καθώς σπίτια, περιουσίες και ζωές είχαν δοθεί στον αγώνα. Σε αυτή την ρημαγμένη και κατεστραμμένη πόλη λοιπόν, αναφέρεται ότι δόθηκε το 1829 ο πρώτος καρναβαλικός χορός, στο σπίτι του πλούσιου σταφιδέμπορου Μωρέττη (οικία που διασώζεται μέχρι και σήμερα) προς τιμήν των Γαλλικών στρατευμάτων του Γάλλου στρατηγού Μαιζόν, που είχαν απελευθερώσει την Πάτρα από τους Οθωμανούς Τούρκους. Αυτό είναι ένα στοιχείο που μάλλον όλοι το ξέρουμε.
Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον όμως, είναι η μαρτυρία που ακολουθεί, του νεαρού Γάλλου αξιωματικού των στρατευμάτων του Μαιζόν, Μανζάρ (G. Mangeart) που ήταν προσκεκλημένος σε εκείνο το χορό και καταγράφει τις αναμνήσεις του στο βιβλίο, Αναμνήσεις από τας Πάτρας (1828-1829) Η δημιουργία μιας νέας πόλης
«Είναι αλήθεια πως οι Απόκριες δεν ήσαν ζωηρές τη χρονιά που περάσαμε στας Πάτρας. Δεν καταλάβαμε πως έφτασαν, παρά μόνο από δυο τρεις μασκαρεμένους, που τους συνόδευε βάρβαρη μουσική και τους ακολουθούσε ένα πλήθος παιδιά και ναυτικοί, που οι φωνές τους «ιο, ιο» μας εθύμιζαν τις κραυγές των περίφημων Βακχίδων στις γιορτές τις αφιερωμένες στο γιο της Σεμέλης.
Γίνονταν εκείνη την εποχή πολλοί χοροί στας Πάτρας. Ο πρώτος δόθηκε από τον κύριο Μωρέττη, έμπορο Ζακυνθινό ή  Κερκυραίο, που έφυγε από το νησί του για να έρθει να εγκατασταθεί στην
Πελοπόννησο. Είχα την τύχη να παρευρεθώ, και θα περιγράψω εδώ, όσα μου έκαναν περισσότερη εντύπωση. Ήταν εκεί καμιά ντουζίνα ελληνίδες, σχεδόν όλες παντρεμένες και 4-5 από τα Ιόνια νησιά. Τη μουσική την αποτελούσαν ένα βιολί και δύο κιθάρες. Χορεύανε όταν πήγαμε. Στην Ανατολή συνηθίζουν να τραγουδάνε χορεύοντας· κι έτσι οι γλυκές και τρεμουλιαστές φωνές αυτών των νεαρών κυριών επαναλάμβαναν τα τραγούδια, που ο ρυθμός τους κανόνιζε τα βήματα τους. Πόσο επιβλητικό ήταν το αρχίνισμα· με πόση γοητεία ξετυλιγόταν αυτή η γραμμή των πλούσια στολισμένων γυναικών, που κρατιόνταν όλες από το χέρι, στριφογύριζαν καμιά φορά και περνούσαν με τη σειρά κάτω από τα μπράτσα η μία της άλλης. Άλλες φορές εσχημάτιζαν κύκλο και κάθε μία έδινε τα χέρια όχι στις διπλανές της, αλλά στις επόμενες, αριστερά και δεξιά, έτσι που σχηματίζαν ένα είδος αλυσίδας που η κρίκοι της, περασμένοι ο ένας μέσα στον άλλον, παρουσίαζαν θέαμα περίεργο.......
Δεν έλειπε τίποτα ωστόσο από αυτή την εσπερίδα. Τα αναψυκτικά επίσης ήταν ποικίλα και νόστιμα. Και επιπλέον μπορούσαμε να καπνίσουμε· κι η κυρία Μωρέττη η ίδια μας πρόσφερε επανειλημμένως μακριές πίπες από γιασεμί, γεμάτες από το μυρωδάτο καπνό της Ανατολής. Δεν εθεωρείτο καθόλου απρεπές να καπνίζεις ανάμεσα στις χαριτωμένες εκείνες καλλονές που μας περιτριγύριζαν. Είπαμε ήδη ότι αυτό συνηθίζεται στην Ανατολή, και ότι άλλωστε ο καπνός που καπνίζουν εκεί δε βγάζει μια μυρωδιά τόσο δυσάρεστη όσο ο δικός μας».
Ενώ αμέσως μετά, καταγράφει και τον επόμενο χορό:
«Μερικές μέρες αργότερα, ο κ. Γκρην έδωσε επίσης ένα λαμπρότατο χορό, όπου εκλήθησαν οι αρχές των Πατρών και μερικοί από τους ανώτερους Γάλλους αξιωματικούς που βρίσκονταν σε αυτή την πόλη».

Χριστίνα Σκαρπέτα
Πηγή: Αναμνήσεις από τας Πάτρας (1828-1829) Η δημιουργία μιας νέας πόλης
Εκδόσεις Φαρφουλάς και Βιβλιοπωλείο Nouveau

Ζωγραφιά: Αλίκη Ράγκου

Το καρναβάλι της Πάτρας ενώνει τους ανθρώπους με ένα τρόπο μαγικό! Οι φίλοι του Καρναβαλιού μένουν για πάντα φίλοι

Οι φίλοι του Καρναβαλιού
Χριστίνα Σκαρπέτα
28/1/20
 Έχουμε συνηθίσει να ακούμε και να λέμε ότι το κύριο συστατικό του Πατρινού Καρναβαλιού είναι η χαρά, το κέφι, η ανεμελιά. Για μένα όμως το κύριο συστατικό του Καρναβαλιού μας και ένα από αυτά τα ιδιαίτερα στοιχεία που το διαφοροποιούν από όλα τα άλλα καρναβάλια, είναι η παρέα.
Το Καρναβάλι της Πάτρας, που μετράει ζωή δύο αιώνων, πάντα ήταν υπόθεση της παρέας. Από την ώρα που ξεκίνησε, με τις μικρές ή μεγαλύτερες παρέες μέχρι και σήμερα, με τα πολυπληθή πληρώματα που συμμετέχουν στη παρέλαση και τους χιλιάδες θεατές, που καταφθάνουν στη πολλά υποσχόμενη πόλη, η καρναβαλική παρέα είναι στο κέντρο όλων των εκδηλώσεων και ο πυρήνας τους.

Είναι εκπληκτικό για μένα, πόσο πολύ δένονται οι άνθρωποι που συναντιώνται μέσα στο Καρναβάλι. Άνθρωποι, που είναι ή δεν είναι η παρέα σου και που ενδεχομένως δε θα δεις ποτέ μέσα στη χρονιά, άνθρωποι που έρχονται από αλλού, ή και άνθρωποι που γνώρισες μόλις πέρσι, γιατί κάποιος τους έφερε μαζί του για πρώτη φορά. Την ώρα που συναντιέστε ξανά, εκεί, λίγο πριν τα Χριστούγεννα ή λίγο μετά, ή και λίγο πριν τη παρέλαση, είναι σαν να μη πέρασε μια μέρα.

Μιλάω για την αίσθηση εκείνη, τη τρυφερή και οικεία, που την έχεις μόνο με τους παιδικούς σου φίλους. Εδώ στη Πάτρα λοιπόν, την έχεις και με τους καρναβαλικούς. Τι είναι αυτό που μας ενώνει;
 Ίσως να είναι οι κοινοί κώδικες, τα κοινά βιώματα. Ίσως να είναι τα κοινά ξενύχτια για τα θέματα  του παιχνιδιού μας, του Κρυμμένου Θησαυρού, ίσως πάλι οι ατελείωτες πρόβες για τα θεατρικά του Καρναβαλικού Κομιτάτου, ή οι πρόβες για την παντομίμα. Μπορεί να είναι το γλέντι, το ξεφάντωμα, ή η διάχυτη χαρά και θετική ενέργεια που σε περιτριγυρίζει. Μπορεί να είναι και η ίδια η πόλη με τη μαγεία της και τα κρυμμένα μυστικά της που σε προκαλεί να ανακαλύψεις!  Μπορεί να είναι το τηλέφωνο που χτυπάει στις δώδεκα το βράδυ:
-«Γειά,σε ξύπνησα;»
-«Όχι, τι θες;»
-«Δε σε θέλω τίποτα, το ημερήσιο briefing ανάμεσά μας» για τα θέματα του θησαυρού, για τη στολή και τα καπέλα που θα φτιάξουμε, για κορδέλες και φιογκάκια.
Μπορεί τελικά να είναι και κάτι άλλο.
Ότι κι αν είναι αυτό όμως, το σίγουρο είναι ότι εδώ στη Πάτρα, οι φίλοι του Καρναβαλιού, μένουν για πάντα φίλοι!